Coccyxfractuur: behandeling en hersteltijd

Breuk van het stuitbeenof gebroken stuitbeen, is een aandoening die meestal optreedt als gevolg van een achterwaartse val op een gladde vloer, zoals een natte vloer of een ijzige ondergrond. Deze aandoening komt meer voor bij het vrouwelijk geslacht, ook omdat een andere oorzaak die kan leiden tot een stuitbeenbreuk een bevalling is. Een stuitbeenfractuur, hoewel zeldzaam, uit zich in een pijn die bekend staat als coccygodynie, een aanhoudende pijn gelokaliseerd ter hoogte van het stuitbeen, een klein gehoorbeentje dat vastzit aan het heiligbeen, die verergert tijdens gewichtdragende activiteiten en vooral tijdens het zitten. Als je denkt dat je getroffen bent door een dergelijke aandoening of pijn hebt aan stuitbeen en heiligbeen en zeker wilt weten dat je stuitbeen niet gebroken is, lees dan dit artikel. 

Coccyxfractuur: wat is het?

Je vraagt je misschien af: 'wat is een stuitbeenbreuk? Moet ik me zorgen maken?

Laten we beginnen met te begrijpen wat het stuitbeen is. Het staartbeen is de laatste wervel van onze wervelkolom. Hoewel het niet de vorm heeft van een echte wervel, ontwikkelt dit anatomische segment zich fylogenetisch samen met de rest van de wervelkolom en vormt zo het laatste deel. Door middel van een echt gewricht hecht het inferieur aan het heiligbeen en wordt het een integraal onderdeel van het sacro-coccygeale complex. Zijn basisfuncties zijn het einde van het beenmerg beschermenDe zitbeenknobbels dragen het gewicht van het lichaam in een zittende positie en vormen samen met de zitbeenknobbels een soort driepoot als steun, en dienen tot slot als aanhechtingsvlak voor spieren, banden en pezen. Juist vanwege de positie, de blootstelling en de intrinsieke kwetsbaarheid is het een structuur die bij direct trauma (uitglijden met een stoot op de grond, sporttrauma bij contactsporten zoals kniestoten en bevallingen) een open breuk kan oplopen, waarvan de behandeling over het algemeen conservatief is. 

Coccyxfractuur: oorzaken

Oorzaken van stuitbeenfractuurzoals we eerder hebben vermeld, zijn meestal van traumatische oorsprong. De meest voorkomende oorzaak van een stuitbeenfractuur is een val achterover op een hard oppervlak, meestal veroorzaakt door een gladde vloer omdat deze nat of beijzeld is of een vuile vloer (bananenschil). Er wordt zelfs geschat dat de incidentie van stuitbeenfracturen in de winter door ijs veel hoger is dan in warmere seizoenen. Naast de puur traumatische oorzaak door een achterwaartse glijpartij, kan het stuitbeen ook breken door direct trauma dat veel voorkomt bij alle sporten waarbij sprake is van intensief lichamelijk contact, zoals voetbal, rugby, enzovoort. Een andere veel voorkomende oorzaak van een stuitbeenbreuk is een bevalling. Dit verklaart gedeeltelijk de grotere verspreiding van deze pathologie bij het vrouwelijk geslacht. De baby heeft namelijk, vooral bij dystocische geboorten, de fysiologische neiging om houdingen aan te nemen die, vooral bij een vatbare proefpersoon, zo'n sterke druk kunnen veroorzaken dat de belastbaarheid van het stuitbeen zelf wordt overschreden tot het punt dat het breekt. Naast geboorte de stuitbeenbreuk lijkt te worden veroorzaakt bij het vrouwelijk geslacht ook vanwege de vele gevallen van vroege osteoporose. Naast de vrouwelijke leeftijd lijkt ook de prepuberale leeftijd een risicofactor te zijn voor stuitbeenfracturen, omdat vooral tussen de 10 en 14 jaar de skeletstructuur zich nog aan het ontwikkelen is en nog niet goed gevormd is. Ook op de leeftijd van 10 tot 14 jaar kunnen avulsiefracturen optreden, d.w.z. parcellulaire loslatingen van bot als gevolg van krachtige fysieke activiteit. Bij het mannelijk geslacht kan, hoewel uiterst zeldzaam, een insufficiëntiefractuur optreden, d.w.z. als gevolg van osteoporose, vooral op late leeftijd wanneer deze factor wordt verergerd door veelvuldige valpartijen als gevolg van evenwichtsproblemen. 

Coccyxfractuur: symptomen

Typische symptomen van een stuitbeenfractuur kan worden samengevat in het woord coccygodynie. De term coccygodynie betekent pijn in het stuitbeen, in feite is het meest voorkomende symptoom precies die van pijn gelokaliseerd in het stuitbeen. Ten eerste, op het moment van direct of indirect trauma, voel je een sterke pijn gelokaliseerd in het stuitbeengebied. Als je een gebroken stuitbeen hebt, voel je in feite een aanhoudende pijn gelokaliseerd aan het uiteinde van het heiligbeen bij de intergluteale lijn. Een stuitbeenbreuk verergert, net als alle breuken, met een grotere belasting, bijvoorbeeld door te sporten of op een harde ondergrond te zitten, terwijl het beter gaat met rust en het gebied te ontlasten, bijvoorbeeld door op je buik te gaan liggen. Een breuk van het stuitbeen geeft over het algemeen geen uitstralende symptomen, maar als het initiële trauma een trauma met een hoge intensiteit was (bijvoorbeeld een val van de trap of een motorongeluk), dan kan dit symptoom uitstralen naar andere gebieden, bijvoorbeeld een breuk van het heiligbeen. De symptomen van een heiligbeenfractuur zouden veel ernstiger zijn met gevolgen voor het zenuwweefsel en het gynaecologische complex (incontinentieproblemen, uitstralende pijn langs het been of in het perineum). De symptomen van een heiligbeenfractuur bepalen de onmiddellijke behoefte aan medisch advies.  

Coccyxfractuur: diagnose

De diagnose van een stuitbeenfractuur is niet zo voor de hand liggend. De zeldzaamheid van deze klinische presentatie maakt de diagnose moeilijk. Ongetwijfeld een gespecialiseerde fysiotherapeut De arts die gespecialiseerd is in aandoeningen van het bewegingsapparaat is de juiste persoon om je te laten zien aan welke pathologie je lijdt en wat de beste behandeling is. De diagnose is voornamelijk klinisch, in feite wordt de onderliggende pathologie gemakkelijk te begrijpen door het zien van het uitlokkende mechanisme (bijv. achterover vallen of een bevalling) en het gebied van de pijn. De definitieve diagnostische bevestiging vindt plaats door middel van een röntgenfoto of een CT-scan die uw verwijzende arts gemakkelijk kan voorschrijven als hij of zij de noodzaak beoordeelt. Als de medische diagnose eenmaal is gesteld, moet er zo snel mogelijk actie worden ondernomen om een behandeling op maat uit te voeren. 

Coccyxfractuur: behandeling

Wat is de juiste behandeling bij een gebroken stuitbeen? 

Wanneer een patiënt de juiste diagnose heeft gekregen, is de behandeling in 90% van de gevallen conservatief. De fysiotherapeut neemt, in overleg met de behandelend arts, de zorg voor de patiënt op zich door al het fundamentele educatieve en managementproces met betrekking tot de pathologie uit te voeren. De fysiotherapeut kan u adviseren over welke houdingen u moet aannemen om uw pijn te verbeteren, en kan u ook adviseren over hoe u uw dagelijkse activiteiten en uw werk kunt beheren. Als de pijn en het spontane biologische herstel het toelaten, zal de fysiotherapeut beginnen met het mobiliseren van het omliggende gebied voor antalgische doeleinden, waarbij eventuele bijbehorende aandoeningen worden behandeld (lumbale spiercontracturen, pijn bij bewegen). Als de ontwikkeling van de pathologie het toelaat, zal de fysiotherapeut u geleidelijk en gestaag laten zien hoe u uw fysieke activiteit kunt hervatten, waarbij hij u specifiek voorbereidt op uw relevante sport. Als de conservatieve behandeling faalt of als het fysiologische herstel te langzaam verloopt (meer dan anderhalve maand) om een duidelijke verbetering van de symptomen te bewerkstelligen, kan in overleg met je arts een behandeling met niet-steroïde ontstekingsremmers worden gestart. In het bijzonder kunnen epidurale steroïde injecties of pericoccygeale lokale anesthetica en/of steroïden ook worden gebruikt als de bovengenoemde behandelingen niet voldoende zijn. Als volgende stap, van pericoccygeale injecties in verband met manipulaties (d.w.z. herhaalde flexie en extensie van het stuitbeen gedurende 1 minuut) onder algehele anesthesie meldde een genezingspercentage van 85%. Dit type pathologie en de behandeling ervan stellen patiënten, vooral als ze alleen farmacologisch worden behandeld, bloot aan een recidiefpercentage van 21%, dat wordt verminderd als naast farmacologische behandeling ook reconditionering en hertraining fysiotherapie wordt voorgeschreven. Voor patiënten die geen reactie vertonen op bovenstaande maatregelen, kan chirurgie (coccygectomie) geïndiceerd zijn. Coccygectomie is nuttig gebleken, met succespercentages van 60%-91%. Coccygectomie is echter een invasievere ingreep met een complicatiepercentage tot 22%, meestal geassocieerd met perineale wondcontaminatie. Andere complicaties kunnen persisterende bloedingen uit het hemorrhoïdale veneuze complex van het rectum zijn. Verder kan bij een zeer dunne patiënt met een kyfotisch heiligbeen de restcomponent van het heiligbeen een bron van aanhoudende pijn zijn en bij een verzwakte patiënt kan er ook een verhoogd risico op decubitusvorming zijn. Nieuwe chirurgische technieken zijn onder andere vertebroplastie en, in geval van fracturen, sacroplastie. Deze procedure kan theoretisch nuttig zijn voor refractaire patiënten en geeft een hoger slagingspercentage dan coccygectomie met een lager complicatiepercentage. 

Coccyxfractuur: genezingstijd

De genezingstijd van een stuitbeenfractuur is variabel. Zoals bij alle fracturen varieert de biologische genezingstijd tussen anderhalve en twee maanden, maar deze variabele wordt beïnvloed door leeftijd, aanwezigheid van comorbiditeiten, ernst van de fractuur, eventueel geassocieerd letsel, vroegste conservatieve behandeling en type operatie. Rekening houdend met al deze aspecten hebben de meest voorkomende oorzaken van stuitbeenfracturen, d.w.z. bevallingen bij vrouwen en achterovervallen op middelbare leeftijd, een gunstige prognose die met conservatieve behandeling leidt tot een volledige oplossing van de pathologie en een terugkeer op korte termijn (1 maand) naar alle activiteiten van het dagelijkse en werkende leven, op middellange tot lange termijn (2 tot 4 maanden) tot volledig herstel, zelfs van sportieve activiteit. De genezingstijd is sterk afhankelijk van de vroegtijdigheid van de revalidatie-interventie, dus verspil geen tijd!

Conclusies

Wat te doen bij een stuitbeenbreuk? 

Vertrouw in het geval van een gebroken stuitbeen in eerste instantie op een bekwame professional Hij zal je laten zien wat de beste aanpak is, d.w.z. of je moet worden doorverwezen naar een arts als de stuitpijn een ernstiger pathologie verbergt of dat we je in behandeling moeten nemen en een conservatieve behandeling moeten starten. Heb vertrouwen in conservatieve behandeling, 9 van de 10 mensen herstellen volledig zonder recidief en in de zeldzame gevallen dat dit niet gebeurt, maak je dan geen zorgen, er zijn valide therapeutische alternatieven die net zo effectief zijn, het belangrijkste is om geen tijd te verspillen aan nutteloze en mogelijk schadelijke therapieën omdat ze evidence-based behandelingen vertragen. 

Bibliografie

1. Dean LM, Syed MI, Jan SA, Patel NA, Shaikh A, Morar K, Shah O. Coccygeoplastie: behandeling voor fracturen van het stuitbeen. J Vasc Interv Radiol. 2006 May;17(5):909-12. doi: 10.1097/01.RVI.0000217953.74013.87. PMID: 16687760.
2. Won H, Moon SY, Park JH, Kim JK, Kim HS, Baek SH, Kim SY, Lee YK, Koo KH. Epidemiologie en risicofactoren van stuitbeenfracturen. Letsel. 2020 Oct;51(10):2278-2282. doi: 10.1016/j.injury.2020.07.019. Epub 2020 Jul 8. PMID: 3266.